rule of law là gì

Đọc báo mạng chủ yếu trị giờ đồng hồ Anh bao nhiêu hôm rày rất rất hoặc bắt gặp cụm kể từ “the rule of law”. “Đầu cua tai nheo” vẫn tương quan cho tới cuộc khảo sát quan trọng đang được ra mắt nhằm mục tiêu nhập ông tổng thống Mỹ, Donald Trump.

“Rule of law” bên trên thời sự

Bạn đang xem: rule of law là gì

Số là vào thời điểm tháng 5 năm ngoái, đáp lại những cáo buộc rằng ông Trump thắng giành cử tổng thống nhờ sở hữu can thiệp mod của cơ quan chính phủ Nga nhập tiến thủ trình bầu cử ở Mỹ, Phó Tổng chưởng lý Hoa Kỳ (giống Thứ trưởng Sở Tư pháp mặt mày mình) là ông Rod Rosenstein bèn chỉ định công tố viên quan trọng Robert Mueller khảo sát những cáo buộc này.

Cuối tuần một vừa hai phải rồi, khởi đầu từ đề xuất của ông Mueller, ban ngành khảo sát FBI và văn chống công tố Quận Nam Thành Phố New York bèn van trát (warrant – văn bạn dạng pháp luật xác nhận tòa được chấp nhận ban ngành công quyền tổ chức một việc gì đó) kể từ tòa án sẽ được phép tắc xông nhập lục soát văn chống và mái ấm riêng biệt của một trạng sư của ông Trump.

Trát được tòa ban, FBI tổ chức lục soát hôm 09/04.

Ông Trump, như thông thường lệ, nổi gắt và tuyên bố là ông hiện nay đang bị “săn xua đuổi như loại săn bắn phù thủy hồi xưa” (witch-hunt). Ông Trump cũng thưa xa xôi là “nhiều người” vẫn khuyên nhủ ông nên thải hồi công tố viên quan trọng Mueller.

Theo Reuters, khi được báo giới căn vặn về điều rình rập đe dọa xa xôi này, hôm 11/04, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ ông Paul Ryan vẫn tuyên bố rằng những ông Rosenstein và Mueller nên được nhằm yên lặng nhằm thực hiện trọng trách của mình, và rằng: “Chúng tao sở hữu rule of law bên trên nước nhà này, và tê liệt là một trong nguyên lý tất cả chúng ta tôn trọng.” (We have a rule of law in this country and that’s a principle we all uphold.)

Trên tờ tập san The Atlantic thì sở hữu một người sáng tác tố giác ông Trump, trải qua những tuyên bố đả kích lực lượng hành pháp đang được khảo sát ông tao, đang được “tấn công” the rule of law (Trump’s Assault on the Rule of Law).

Tờ tập san The Economist bình luận:

“The raid appears lớn have sent Mr Trump hurtling towards the head-on collision with the rule of law that always seemed likelier than thở a trade or shooting war lớn define his presidency.”

Dịch: “Cuộc lục soát bất thần có vẻ như đã khiến cho ông Trump ầm ầm tiến thủ về phía húc nguồn vào the rule of law, một cảnh xa dường như sẽ sở hữu nhiều năng lực xác lập nhiệm kỳ tổng thống của ông tao, rộng lớn là một trong trận đánh thương nghiệp, hoặc cuộc chiến tranh quân sự chiến lược.”

Ông Trump đang được thử thách “Nữ thần Công lý”? – Ảnh: cartoonmovement.com

Vậy “Rule of Law” là gì?

Giờ ở nước Việt Nam vững chắc chả còn ai ngô nghê tuy nhiên chuồn công cụ dịch từng chữ cụm kể từ này trở nên “một quy tắc luật pháp”, hoặc “một điều luật”.

Chỉ cần thiết nom nhập văn cảnh và cơ hội “rule of law” được dùng trong những bài bác báo nêu bên trên là vẫn thấy là cơ hội dịch công cụ từng chữ phát sinh cảnh “nói gì hổng hiểu” tức thì.

“Rule of law” đang đi vào với những người phát âm giờ đồng hồ Việt trong tương đối nhiều năm vừa qua bên dưới nhị dạng chủ yếu “pháp quyền” hoặc “pháp trị”.

Trước khi chuồn thâm thúy nhập mặt mày ngữ nghĩa dịch thuật, có lẽ rằng nên nắm rõ trước định nghĩa này nhập bạn dạng ngữ giờ đồng hồ Anh ý nghĩa là gì.

Hiểu sơ sơ những nhân tố cốt lõi của “rule of law” rồi tất cả chúng ta hoàn toàn có thể xét đoán đúng chuẩn rộng lớn rằng “rule of law” nên được dịch thế nào là cho tới đúng chuẩn.

Một khái niệm khá gọn gàng ghẽ và được GS luật ngôi trường Đại học tập Cornell (Mỹ) ông Robert Summers thể hiện như sau:

“The ideal of the rule of law consists of the authorized governance of at least basic social relations between citizens and between citizens and their government ví far as feasible through published formal rules congruently interpreted and applied, with the officialdom itself subject lớn rules defining the manner and limits of their activity, and with sanctions or other redress against citizens and officials for departures from rules being imposed only by impartial and independent courts or by similar tribunals, after due notice and opportunity for hearing.”

Dịch dễ dàng hiểu:

“The rule of law là một trong loại mẫu hoàn hảo tuy nhiên trong tê liệt sở hữu sự quản lý được được chấp nhận của tối thiểu là những quan hệ xã hội cơ bạn dạng thân thiện người dân cùng nhau và thân thiện người dân với tổ chức chính quyền.

Với ĐK là việc quản lý tê liệt hoàn toàn có thể tổ chức trải qua những lệ luật đầu tiên và được công phụ thân, được trình diễn giải và vận dụng một cơ hội phù hợp.

Với ĐK nữa là giới công quyền cũng nên vâng lệnh những lệ luật vốn liếng nên xác lập rõ nét thói quen rưa rứa số lượng giới hạn của những hoạt động và sinh hoạt công quyền.

Và với ĐK sau nằm trong là những mẫu mã chế tài hoặc những mẫu mã uốn nắn nắn dành riêng cho tất cả những người dân và giới công quyền mọi khi bọn họ thực hiện sai luật nên được áp bịa có một không hai bởi vì những tòa án vô tư và song lập, hoặc những mẫu mã tòa án như là thế, sau khoản thời gian vẫn thông tin khá đầy đủ và tạo nên ĐK cho tới việc xét xử.”

“Công lý vô tư bên dưới luật pháp”: dòng sản phẩm chữ được tạc lên một trước mặt của Tối cao Pháp viện Mỹ – Ảnh: wikimedia.org

Trong một cuốn sách thường xuyên khảo nọ, một GS luật người Mỹ không giống là ông Brian Tamanaha vẫn dày công “lật ngang lật ngửa” đầy đủ phía định nghĩa “rule of law”.

Tham khảo ngán chê những triết thuyết tự động cổ chí kim Hy La xì xằng những loại, đối chiếu với cả những định nghĩa tương tự nhập luật Đức là “Rechtsstaat” và luật Pháp là “Etat de droit” rồi, người sáng tác Brian Tamanaha mới nhất thở lâu năm viết lách rằng định nghĩa “rule of law” thực ra… rộng lớn lắm, ko khái niệm nhỏ gọn được đâu.

Tuy nhiên ông Tamanaha vẫn xác lập được rằng trọng tâm của định nghĩa “rule of law” từ trước cho tới giờ luôn luôn nên bao hàm phụ thân yếu hèn tố:

• Government limited by law – Nhà nước bị số lượng giới hạn bởi vì pháp luật. Xuyên xuyên suốt 2.000 năm vừa qua, “rule of law” luôn luôn là loại hoàn hảo nhấn mạnh vấn đề việt nam và quan liêu chức, nhân viên cấp dưới công quyền nên được số lượng giới hạn quyền lực tối cao bởi vì luật pháp;

• Formal legality – Sự hợp lí đầu tiên. Giới chủ yếu trị cánh miêu tả cánh hữu gì rồi cũng đồng ý rằng mong muốn sở hữu “rule of law” thì nên sở hữu khối hệ thống lệ luật công khai minh bạch, chắc hẳn rằng, được vận dụng tổng quát mắng và đồng đẳng cho tới toàn xã hội; và trong những lệ luật tê liệt nên sở hữu quyền được xét xử vô tư trải qua khối hệ thống tư pháp, tức là tòa án (fair hearing within a judicial process).

• Rule of law, not man – Luật thống trị người, chứ không cần nên người thống trị người. “Rule of law” chỉ tồn bên trên nhập một xã hội khi người dân nhập xã hội tê liệt ko nên hứng chịu đựng thói hành xử không bình thường khó lường trước của ngẫu nhiên cá thể nào là không giống (cho cho dù là vua chúa, quan toà, quan liêu chức, hoặc những người dân dân khác).
  • Cho cho dù thực sự nhập thực tiễn con cái người dân có cả trăm phương ngàn kế tiếp nhằm tận dụng pháp luật thống trị cho nhau (thông qua quýt chuyên môn kiến thiết, trình diễn giải, và vận dụng luật) thì vẫn nên tiệm cận hoàn hảo rule of law trải qua việc thăm dò cơ hội bảo đảm an toàn sao cho tới việc tận dụng này khó khăn hoàn toàn có thể ra mắt theo đuổi một cơ hội độc đoán, ko trấn áp.
  • Giải pháp khả dĩ đó là tam quyền phân lập (separation of powers): lập pháp, hành pháp, tư pháp tách bạch và trấn áp cho nhau. Không làm cho cảnh một ông Ronaldo một vừa hai phải đá bóng, một vừa hai phải thổi bé, một vừa hai phải tự động trao quắp và vỗ tay biểu dương bản thân đá hay!

Trong tình huống ông Trump, hoàn toàn có thể thấy là mặt mày group khảo sát của ông Mueller (chính là nằm trong nhánh hành pháp – được Sở Tư pháp vấp ngã nhiệm) mặc dù đang được khảo sát chủ yếu người hàng đầu nhánh hành pháp là ông Trump vẫn vẫn chịu đựng sự kiểm sát của mặt mày tư pháp là tòa án, trải qua việc van trát tòa trước lúc tổ chức lục soát.

Như vậy là mặt mày ông Mueller thao tác đích ý thức hoàn hảo rule of law như vẫn nêu bên trên, vẫn bị ông Trump đả kích, lại còn bị ông Trump “dọa tụt xuống thải”.

Vậy vững chắc bao nhiêu mái ấm báo đang được tố ông Trump “tấn công” “rule of law” là vì thế lẽ đó: ông Trump không chỉ ko tôn trọng cơ hội “rule of law” vận hành mà còn phải đang được mong muốn người sử dụng quyền lực tối cao cá thể (người thống trị người) của tôi nhằm ngăn chặn việc vận hành tê liệt của “rule of law”.

“Rule of law” là “pháp trị” hoặc “pháp quyền”?

Tranh cãi chuyện dịch “rule of law” thanh lịch giờ đồng hồ Việt là “pháp trị” hoặc “pháp quyền” vẫn đã cũ và có từ lâu.

Phe cỗ vũ dịch là “pháp trị” hoàn toàn có thể kể tới một vài người như học tập fake Trương Nhân Tuấn và luật gia Lê Công Định.

Vài người viết lách vẫn xác định rằng một vài GS luật bên trên TP. Sài Gòn trước 1975 vẫn dịch “rule of law” là “pháp trị” hoặc “nguyên tắc thượng tôn pháp luật”.

Cách dịch “rule of law” trở nên “pháp quyền dường như là mới nhất sở hữu kể từ những năm 80. Trước tê liệt, cụm kể từ “pháp quyền” được sử dụng trọn vẹn nhằm dịch kể từ “jurisdiction” hoặc “quyền tài phán”.

Vào thời gian nào là tê liệt nhập trong thời điểm 80 bên trên nước Việt Nam khi người tao cần thiết “nhập khẩu” định nghĩa “nhà nước bị pháp lý kiểm soát”, “pháp quyền” vẫn chính thức được dùng nhằm chỉ “rule of law” hoặc những định nghĩa tương tự.

Tuy là cơ hội dịch mới nhất tuy nhiên “pháp quyền” có lẽ rằng lại đó là cơ hội dịch đang được lúc lắc thế thượng phong bên trên nước Việt Nam.

Một học tập fake luật hiến pháp tiên phong hàng đầu của nước Việt Nam là GS Nguyễn Đăng Dung vẫn người sử dụng “pháp quyền” khi bàn cho tới những nhân tố của “rule of law” bên trên một tập san thường xuyên ngành. Giáo sư chủ yếu trị học tập Cao Huy Thuần cũng người sử dụng “pháp quyền” nhập một nội dung bài viết bên trên tập san Tia Sáng.

“Pháp quyền” cũng khá được phần đông những người sáng tác của Luật Khoa dùng khi nói đến việc “rule of law”, ví dụ người sáng tác Quỳnh Vi và người sáng tác Thanh Hiếu.

Một số người viết lách lại cẩn trọng ko lựa chọn người sử dụng riêng biệt “pháp quyền” hoặc “pháp trị”, như người sáng tác Đoan Trang.

Giới học tập thuật nước Việt Nam chưa xuất hiện câu vấn đáp đầu tiên cho tới lựa lựa chọn thân thiện “pháp quyền” và “pháp trị”? – Ảnh: Tạp chí Tia Sáng

Xem thêm: pediatric là gì

Nhiều người cỗ vũ dịch “rule of law” trở nên “pháp quyền” vì thế bọn họ nhận định rằng “pháp trị” và được dùng nhằm dịch “rule by law” – mẫu mã việt nam thống trị xã hội bởi vì pháp luật, thay cho đứng bên dưới pháp luật như “rule of law”.

Cái phân biệt “rule of law” và “rule by law” này được rất nhiều người viết lách nhấn mạnh vấn đề vì thế bọn họ nhận định rằng những việt nam thường xuyên chế như nước Việt Nam và Trung Quốc đang được vận dụng “rule by law” trong những khi rêu rao với toàn cầu là bọn họ sở hữu “rule of law”.

Trong phê bình của tôi, học tập fake Trương Nhân Tuấn nhận định rằng những người dân lựa chọn dịch “rule of law” – “pháp quyền” nhằm phân biệt với “rule by law” – “pháp trị” đang được hiểu sai ngữ nghĩa vì thế “rule by law” nên được dịch đúng là “dụng pháp trị”.

Ông Tuấn cũng cho là việc một vài người sáng tác viện dẫn xuất xứ cơ hội dịch “rule of law” – “pháp quyền” kể từ định nghĩa “thần linh pháp quyền” từng được ông Sài Gòn dịch kể từ giờ đồng hồ Pháp năm 1919 cũng là một trong mẫu mã hiểu sai ngữ nghĩa, đem râu ông nọ cắm cằm bà tê liệt.

Cách dịch “pháp quyền” như vậy tuy rằng thịnh hành tuy nhiên sở hữu hàng loạt những yếu tố thực hiện thong manh nhòa, khó khăn hiểu nhập cơ hội dịch này.

Vậy tức là phe “pháp trị” nên được trao thời cơ lan sáng sủa trở lại?

Tranh cãi về dịch “rule of law” nhập giờ đồng hồ Hán

Vò đầu bứt tai “pháp” “pháp” bao nhiêu ngày trời rồi thì Anh Cả Lý nên cám cảnh tuy nhiên than thở là sao giờ đồng hồ Việt bản thân không tồn tại kể từ “thuần Việt” nào là nhằm trình diễn miêu tả những định nghĩa pháp luật và triết lý pháp lý không còn vậy cà?

Thật sự, những kể từ cần thiết và cơ bạn dạng nhất của ngành luật học tập nước Việt Nam như “luật”, “pháp”, “quyền”, “lợi” đều là những kể từ Hán-Việt.

“Pháp quyền” hoặc “pháp trị” gì thì hóa đi ra người Việt tôi cũng vẫn đang được nên nom triết thuyết pháp luật Tây phương qua quýt lăng kính một ngôn từ nhiều năm là Hán ngữ. Người người sử dụng Hán ngữ (bất kể người Tàu, Hàn, hoặc Nhật) hiểu sao thì tao hiểu theo đuổi như là vậy.

Nghĩ vậy nên Anh Cả Lý bèn nghịch ngợm chiêu “lá rụng về cội”, demo tìm đến gốc Hán ngữ coi người tao dịch “rule of law” thề bồi nào là.

Giới học tập fake Trung Quốc lúc bấy giờ dịch “rule of law” là “pháp trị” (法治).

Tuy nhiên, nên chịu thương chịu khó phát âm những nghiên cứu và phân tích từ xưa cho tới ni của mình mới nhất thấy cơ hội dịch này cũng ko hề thỏa xứng đáng trọn vẹn.

Đầu tiên phải ghi nhận rằng nhập Hán ngữ, kể từ “pháp” (法) là một trong từ không ít nghĩa, và bạn dạng thân thiện kể từ “law” – “luật pháp” Theo phong cách hiểu phương Tây khi nhập Hán ngữ cũng có thể có rất nhiều cách thức hiểu.

Học fake ngôn từ học tập Deborah Cao của ngôi trường Đại học tập Griffith (Úc) kể rằng người thứ nhất dịch cuốn Tinh thần Pháp luật (De l’esprit des lois) danh tiếng của Montesquieu thanh lịch giờ đồng hồ Hán đó là học tập fake Yan Fu (嚴復 – Nghiêm Phú).

Yan Fu (1854-1921) du học Anh Quốc uy tín và là kẻ đem nhiều kiệt tác giờ đồng hồ Anh về Trung Quốc nhằm dịch thanh lịch giờ đồng hồ Hán, bao hàm cuốn Bàn về Tự do của John Stuart Mill. Cuốn Tinh thần Pháp luật cũng khá được ông dịch kể từ bạn dạng giờ đồng hồ Anh.

Theo học tập fake Cao, khi dịch Tinh thần Pháp luật, Yan Fu vẫn chú giải chú ý những mới sau này rằng kể từ “law” nhập giờ đồng hồ Anh sở hữu cho tới tư cơ hội hiểu và dịch riêng lẻ nhập giờ đồng hồ Hán:

• Lệ (例): Tiêu chuẩn chỉnh nhằm chiếu theo đuổi hoặc đối chiếu, quy lăm le, phương pháp thông thường;
• Lễ (禮): Phép tắc, chuẩn chỉnh tắc, quy phạm, ngờ vực thức;
• Pháp (灋): Luật, hình luật, mệnh lệnh luật, chính sách, văn minh, nguyên lý, phương thức, lối lối, thuật, kĩ xảo, đạo lí Phật giáo;
• Trị (治): Việc thống trị.

Từ “pháp” (灋) vốn liếng là dạng cổ xưa trong tương lai được giản thể hóa trở nên dạng văn minh (法) và vẫn đem những nghĩa nêu bên trên.

Theo một cơ hội nào là đấy ko rõ nét thì khi trả “rule of law” thanh lịch Hán ngữ, kể từ “pháp” (灋 – 法) và kể từ “trị” (治) và được lựa chọn đứng bên cạnh nhau nhằm tạo thành cơ hội hiểu “rule of law” nhập ngôn từ này.

“Pháp” nom dzậy tuy nhiên không chỉ là sở hữu dzậy – Ảnh: image.ajunews.com

Huyền thoại hâu phương kể từ “pháp”

Nhiều học tập fake Hán ngữ vẫn giải nghĩa kể từ “pháp” qua quýt phân tách những nhân tố tượng hình phía bên trong phiên bạn dạng cổ xưa của kể từ “pháp” (灋). Trong kể từ này còn có phụ thân trở nên tố:

• [氵] thủy – đứng mặt mày trái;
• [廌] trĩ, trãi – đứng góc bên trên mặt mày phải;
• [去] khứ, khử, quần thể – đứng góc bên dưới phía bên phải.

Cách giải nghĩa cổ xưa hoặc được trích dẫn nhất là kể từ cuốn Thuyết văn giải tự (说文解字) của Hứa Thận đời Hán (thế kỷ loại Hai sau Công nguyên).

Theo tê liệt, nhân tố [氵] – “thủy”, hoặc “nước”, sở hữu hàm ý là pháp luật nên công bằng/bình đẳng/bằng bằng như mặt mày nước.

Yếu tố [廌] – “trĩ”, “trãi” là nói tới con cái giải trĩ hoặc con cái giải trãi, một loại thú cổ truyền bí ẩn sở hữu một sừng.

Tương truyền là thời xưa sở hữu ông Cao Dao thực hiện pháp quan liêu xuyên suốt phụ thân đời vua cổ truyền của Trung Hoa là Nghiêu, Thuấn, Vũ. Ông này mọi khi phân xử vụ việc nào là khó khăn quá thì lại “triệu hồi” con cái trãi đi ra hùn.

Con giải trãi là thú thần hoàn toàn có thể nom vạc biết tức thì ai gian giảo ai thiện. Nó bèn húc trực tiếp nhập kẻ tà đạo, đồng thời một vừa hai phải hùn Cao Dao thể hiện phán quyết, một vừa hai phải trừng trị kẻ tà đạo.

Hình dung về con cái giải trãi của một họa sỹ Trung Quốc – Ảnh: 5011.net

Yếu tố [去] – khứ, khử, quần thể đem nghĩa tống khứ chuồn, trừ khử chuồn đó là chỉ việc húc đầu trừ gian giảo của con cái trãi.

Hợp nghĩa tượng hình cổ xưa của “pháp” như vậy dường như đem những nhân tố “công bằng”, “công lý”, “công minh”, và “trừng phạt”.

Vậy nền “pháp trị” – “灋治” hoàn toàn có thể hiểu nhập Hán ngữ là nền thống trị dựa vào sự đồng đẳng, vô tư, công lý, công minh, và sự trừng trị.

Chính nhập cơ hội dịch “rule of law” trở nên “pháp trị” này, một vài học tập fake người Trung Quốc vẫn trầm trồ ko lý tưởng.

Điển hình là luật gia Liang Zhiping (梁治平 – Lương Trị Bình). Trong một bài bác báo học tập thuật công phu viết lách năm 1989, Liang tranh biện rằng cơ hội giải nghĩa như của Hứa Thận ko đúng chuẩn.

Yếu tố “thủy” nên được hiểu theo đuổi nghĩa trực quan liêu thay cho nghĩa trừu tượng: thủy ở trên đây chỉ dòng sông. Nguyên kể từ “pháp” đơn giản chỉ việc phân lăm le nên ngược rồi thì “tống khứ” tội phạm chuồn bằng phương pháp thả trôi sông – 1 trong các tuy nhiên hình trừng trị nặng nề tức thời cổ truyền.

Như vậy, “pháp” nguyên vẹn gốc khởi thủy chả sở hữu “công bằng”, “bình đẳng” gì sất, tuy nhiên đơn giản “hình phạt” hoặc “hình luật”, tức là đơn thuần thưa về kiểu cách xử lý hình sự.

Theo Liang Zhiping, bất kể là cơ hội hiểu “bằng bằng như mặt mày nước” hoặc “thả rọ trôi sông” thì bạn dạng thân thiện kể từ “pháp” của Hán ngữ vẫn đang không thể bao hàm không còn được chân thành và ý nghĩa triết lý và chủ yếu trị thâm thúy xa thẳm của “law” nhập “rule of law” của phương Tây.

Từ “pháp trị” như vậy khá rộng lớn tuy nhiên ko bao không còn được những nhân tố cốt lõi của “rule of law”.

Cái tuy nhiên ông Trump bị kêu là đang được “húc đầu” nhập ko đơn giản đơn giản sừng một ghi chú trãi biết phân biệt nên ngược.

Như tất cả chúng ta vẫn thấy, “rule of law” bao hàm tối thiểu phụ thân nhân tố không giống nhau về sự việc bịa việt nam xuống bên dưới pháp luật, nội dung lệ luật rõ nét chắc hẳn rằng, và việc phân loại những tính năng nhằm đáp ứng ko trái đất nào là “độc quyền” pháp luật.

Xem thêm: nhạc sĩ tiếng anh là gì

Theo tê liệt, những ai cổ xúy việc người sử dụng kể từ “pháp trị” thay cho cho tới “pháp quyền” nhằm dịch “rule of law” ở nước Việt Nam hoàn toàn có thể chả thực hiện cho tới việc dịch thuật minh xác rộng lớn một chút nào. Họ hoàn toàn có thể chỉ đang được đem một chiếc thong manh nhòa nhập Hán Ngữ thanh lịch đậy nhập hình mẫu thong manh nhòa Việt Ngữ.

Trời ơi, vậy hợp lý và phải chăng “rule of law” đó là một trong mỗi định nghĩa “untranslatable” nhất nhập giờ đồng hồ Anh pháp lý?!

Tài liệu tham ô khảo:

• Chinese Law: A Language Perspective (Deborah Cao – Routledge 2004)
• On the Rule of Law: History, Politics, Theory (Brian Z. Tamanaha – Cambridge University Press 2004)
• Explicating Law: A Comparative Perspective of Chinese and Western Legal Culture (Liang Zhiping – Columbia Journal of Asian Law)
• A Formal Theory of the Rule of Law (Robert Summers – Ratio Juris)
• Pháp quyền hoặc pháp trị ? (Trương Nhân Tuấn – Blog Cá Nhân)
• Từ « thần linh pháp quyền » cho tới « việt nam pháp quyền ». (Trương Nhân Tuấn – Blog Cá Nhân)
• Pháp quyền hoặc pháp trị? (Nguyễn Sĩ Dũng – Báo Tia Sáng)
• Pháp quyền hoặc Pháp trị? (LS Trần Thanh Hiệp – Trang Ái Hữu Đại Học Sư Phạm Sài Gòn)
• ‘Nhà nước pháp quyền’ hoặc ‘Nhà nước pháp trị’? (Lê Công Định – Đài truyền hình BBC Tiếng Việt)
• Nhà nước pháp quyền là ý thức pháp lý Hay là đích quy trình? (GS.TS Nguyễn Đăng Dung – Tạp chí Khoa học tập ĐHQGHN, Luật học)
• Dịch thuật: “Pháp” cân đối như nước (Chuonghung.com)
• Michael Cohen: Why the raid on Trump’s lawyer is a big khuyến mãi (Anthony Zurcher – Đài truyền hình BBC News)